Interne Bijeenkomsten
Naast rituele bijeenkomsten kent de Nederlandse vrijmetselarij zogenaamde comparities. Die bestaan meestal uit een lezing (dat heet dan een bouwstuk) en een nabespreking. Het is een groot voordeel dat de vrijmetstelarij mensen herbergt met een grote verscheidenheid aan opvattingen en achtergronden. Daardoor kunnen vele onderwerpen aan bod komen, die afhangen van de interesses, beroepen en omstandigheden van de leden. De bedoeling is wel, dat het een samenhang heeft met de doelstellingen van de vrijmetselarij.
De vertrouwelijk en de duidelijk gespreksleiding waarborgen dat er open gecommuniceerd kan worden. Daarop is de term ‘comparitie’ gebaseerd. Compareren staat voor het naast elkaar leggen van kennis of opvattingen. Vertellen en uitleg geven worden afgewisseld met luisteren en vragen stellen. Wat voor de één bekend terrein is, kan voor de ander een een eye opener zijn. We leren van elkaar door niet alleen aan te horen, maar ook te willen begrijpen. Wederzijds. De diepgang die in de vaart van het dagelijks leven vaak gemiste wordt, kan hier bereikt worden.
In de vrijmetselarij wereld zijn er altijd twee onderwerpen geweest die kunnen leiden tot onenigheid, ruzie en zelfs oorlog. Dat zijn godsdienst en politiek. Hierover kunnen mensen, als ze een duidelijk mening of een vaststaand geloof hebben, tot een bittere strijd komen. Daarom wordt er in de loge op gelet dat zich dit niet voordoet. Op zich zijn deze onderwerpen niet verboden om aan te snijden. Belangrijk is op wat voor manier dat gedaan wordt. Er wordt niet gespot over elkaars overtuiging of geloof, er niet wordt gelobbyd voor een partij of standpunt.
NOOIT mag er een twistgesprek ontstaan, waarin broeders elkaar willen overtuigen van eigen gelijk. Compareren houdt het zonder oordeel naast elkaar leggen van opvattingen en meningen in, ten bate van wederzijds begrip.
Informeel contact
Een vrijmetselaarsloge is een groep mensen (broeders of zusters) met een gezamenlijk doel. Informeel contact tussen de leden is de cement in de groep. Na rituele bijeenkomsten is er gewoonlijk een gezamenlijke maaltijd. Dit vindt plaats met een zeker ceremonieel, maar het gaat om het broederlijk samenzijn.
Na het afsluiten van een comparitie is er gelegenheid om nog even te blijven. Daarvoor is een ludieke term: de 7e graad. Bij een gesprek met een glas in de hand leer je elkaar meer persoonlijk kennen. Humor en gezelligheid komen op de voorgrond te staan. Niet iedereen is er even vaak bij, maar het is een niet onbelangrijk onderdeel van het lidmaatschap.
Bijstand verlenen waar nodig
Broederschap houdt ook in dat broeders elkaar bestand verlenen als dat nodig is. Zorg voor elkaar is vanzelfsprekend. Die bijstand kan allerlei vormen aannemen. Het gebeurt altijd op basis van gelijkwaardigheid en zonder de verwachting van een tegenprestatie. Het is geen schande om een broeder om een helpende hand, een goede tip, of luisterend oor te vragen. Alleen al praten over de dingen die het leven nu eenmaal voor de mens in petto heeft kan al helpen. Zo kan gedeelde vreugde ook dubbele vreugde worden.
Vrijmetselarij en de Maatschappij
Vrijmetselaars noemen elkaar broeder of zuster. Maar broederschap heeft meer betekenis dan lid zijn van de vrijmetselarij. Het gaat er ook om dat wij allemaal mensen zijn en met elkaar de wereld uitmaken waarin wij leven. In die wereld is veel werk te doen. Dat was in vroeger tijden zo en dat is ook in onze tijd een uitdaging.
Maar er is niet één methode om een betere wereld te bereiken. Er zijn ontelbaar veel manieren waarop wij ‘ons steentje’ kunnen bijdragen. Op grote schaal, maar ook in het klein, in eigen omgeving. De vrijmetselaar doet dat naar eigen goeddunken en vermogen, en vanuit de positie die hij in de maatschappij inneemt. Het is een verantwoordelijkheid die hij door zijn lidmaatschap bewust op zich heeft genomen en waaraan hij steeds weer herinnerd wordt. Bij het afsluiten van elke bijeenkomst wordt hij de de wereld ingestuurd met de opdracht zich in de samenleving ‘als vrijmetselaar’ te gedragen.
De vraag wordt weleens gesteld waarom de vrijmetselaars zelden worden genoemd als sponsors van goede doelen of andere maatschappelijke relevantie zaken. Dit geldt namelijk wel voor serviceclubs als de Rotary en de Lions. Het verschil is dat vrijmetselaren zich op persoonlijke titel inzetten, zonder het etiket ‘vrijmetselaar’ daarop te plakken.
Dat laat onverlet dat er ook vanuit de vrijmetselarij een aantal stichtingen is ontstaan die niet (alleen) op eigen gelederen zijn gericht. Ook gebeurt het wel dat een loge een project op touw zet of een bestaande doel ondersteunt. Dat is dan meestal op voorstel van één van de broeders die daar zelf bij betrokken is.
In andere landen, zoals in de Verenigde Staten en Australië, is dat anders. Daar wordt veel meer in de openbaarheid gewerkt voor de gemeenschap. In vroeger tijden was dat ook in West-Europa zo. Liefdadigheid was toen nodig om de arme en behoeftige medemens te ondersteunen. Nu sociale voorzieningen in Nederland van staatswege in grote mate zijn geregeld, zijn die verantwoordelijkheden minder urgent geworden voor de broederschap. De nadruk ligt bij ons, dus meer op wat ieder persoonlijk voor anderen kan betekenen.
Alle teksten komen uit het boekje: ‘Een kennismaking met de vrijmetselarij’ geschreven door A.F. Fokker en is verkrijgbaar voor € 11,00 bij FAMA uitgeverij via deze LINK.